Nohut Yetiştiriciliği

Nohut yetiştiriciliği, Nohut yüzlerce yıldan bu yana tarımı yapılan ender bitkilerden bir tanesidir. Anavatanı olarak Türkiye'nin güney doğu bölgesi gösterilir. Pek çok kaynağa göre, bu bölgede yaklaşık 6000-7500 yıl önce nohut yetiştirilmeye başlanmıştır. Bugün artık Türkiye'de dahil Dünyanın pek çok yerinde nohut tarımı yapılmaktadır. Bugün Dünya nohut üretimine bakıldığında, üretimin büyük çoğunluğu Orta doğu bölgesi ile Asya kıtasının güney batı bölgelerinde daha fazla yoğunlaştığını görebilmekteyiz. FAO verilerine göre, 2003 yılında, Dünyada 9.731.461 hektarlık bir alanda toplam 7.817.492 ton nohut üretilmiş ve ortalama verim 79,1 kg/da olmuştur. Üretilen bu miktarın yaklaşık %82-87'si sadece 4 ülke, Türkiye, Hindistan, İran ve Pakistan tarafından gerçekleştirilmiştir. Hindistan, 5.410.000 tonluk üretimiyle (% 67) Dünyada en fazla nohut üreten ülke konumundadır. Ülkemiz 578.000 ton olan üretimiyle (% 7,7) Hindistan'ın arkasından Dünya ikinciliğini elinde bulunduruyor. Dünya nohut üretimiyle ilgili 2003 yılı verileri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Nohut, tanelerinde bulunan %22-26 protein, %45-60 karbonhidrat, %4,6-5,7 yağ, fosfor ve kalsiyum sayesinde insan beslenmesinde önemli bir yer edinmiştir. Dünya üretiminin hemen hemen tamamı değişik şekillerde gıda olarak tüketilir. Bir baklagil olması ve köklerindeki nodüllerde havanın serbest azotunu bağlayabilmesi sebebiyle de iyi bir münavebe bitkisi olarak önemlidir.

Toprak istekleri; Değişik toprak tiplerinde yetişebilen bir bitkidir. Yurdumuzda nohut genel olarak kireçle zengin eğimli alanlarda ekilmektedir. Kuraklığa direnci fazla değildir.

İklim; Nohut tohumları 20-30 C arasında filizlenebilmektedir. Optimum filizlenme sıcaklığı 25 C'dir. Vegatatif gelişmenin erken dönemlerinde optimum sıcaklık isteği gece 22-27 0C, gündüz 30-32 C'dir. Çiçeklenme döneminde ise optimum sıcaklık isteği gece 19-22 C, gündüz 27-30 C'dir. Sıcaklığın yüksek olması bitkide yaprak sayısının artmasına, dal sayısının ise azalmasına sebep olur.

Toprak hazırlığı; Nohut ekimi için çevre şartlarına göre değişmekle birlikte pullukla sürüm yapıldıktan sonra, toprağın diskaro ile işlenip tırmık geçirilmesi uygun olacaktır. Toprak işleme derinliği 15-20 cm arasında olmalıdır.

Ekim zamanı; Ülkemizde nohut genellikle ilkbaharda ekilmektedir. Ekim bölgelere ve yıllara göre değişmekle birlikte Şubat ayının ikici yarısı ile Nisanın başı arasında yapılır, bazı bölgelerde ise antraknozdan kaçmak amacıyla ekimler Mayıs ayına kadar devreye girmesine sebep olmakta buna bağlı olarak da verim azalmaktadır.

Gübreleme; Nohut, köklerindeki nodozitelerde bulunan bakteriler aracılığıyla havanın serbest azotundan yararlanabilmektedir. Bu sebeple yüksek dozda bir azot uygulamasına ihtiyaç yoktur. Fakat özellikle erken ekilişlerde 2,5-3 kg saf N/da gübre uygulaması tane tutma oranını arttıracaktır. Fosforlu gübre uygulaması da verimde artışa sebep olmaktadır.