Nohut çiçeği; nohut bitkisinde çiçek durumu salkım şeklindedir. Nohut çiçekleri, kısa salkım sapında tek, nadiren de olsa iki çiçekli salkım oluşturmaktadırlar. Çiçek sapının salkım sapına birleştiği yerde üçgen biçiminde brakte vardır. Çiçek sapı 6-13 mm uzunluğunda, çiçeklenme süresinde düz, meyve bağladıktan sonra kıvrılmaktadır.
Nohut çiçeği yapısı
Çanak yapraklar; Nohut çiçeğinin en dışında bulunan ve rengi yeşil olan çanak yapraklar, alt kısımda birleşerek bir boru oluştururlar, bu boruya kaliks ismi verilir.
Üst kısımda beş parçalı olup, her parçada dipten gelen ve çoğu kez uca kadar uzayan damarlar vardır ve üzerinde tüyler bulunmaktadır.
Taç yapraklar; bayrak yaprak en büyük taç yaprağına söylenmektedir. Bayrak yaprak alt kısımda birleşmiş ve Corolla ismi verilen bir boru meydana getirmiştir. Böcekleri çiçeğe çekmede bayrak yaprağın gösterişli oluşu etkili olmaktadır. Kanatçıklar çiçekte iki tane olarak yanlarda yer alırlar. Çiçek açmadan evvel kayıkçığa çok yakın olup, kayıkçıkla beraber generatif organların korunmasına yardım ederler.
Kayıkçık iki taç yaprağın bir kenar boyunca birleşmesinden meydana gelmektedir. Kayıkçıklar içerisinde erkek ve dişi organlar bulunmaktadır ve özellikle çiçek açmadan önce kayıkçık tarafından dış etkenlerden korunmuş olur.
Erkek organlar; erkek organ iki parçalılık durumu gösteren on adet 6-8 mm uzunluktaki flamentten meydana gelmiştir.
Dişi organ; dişi organ, yumurtalık, dişicik borusu ve dişicik tepesinden oluşmaktadır. Yumurtalık içerisinde 24 tohum taslağı taşır ve tek karpelden meydana gelmiştir. Dişicik borusu çıplak, 3-4 mm uzunluğundadır.
Çiçek tablası; nohut çiçeği organlarının oturduğu kısma verilen isimdir.
Nohut bitkisinde 3 tip tozlama yöntemi kullanılmaktadır
Sürtme yöntemi; kısırlaştırma sırasında kayıkçık parça parça koparılıp atılır. Nohut çiçeği tozu kesecikleri, tozlanacak olan dişicik tepesine dikkatlice sürülerek tozlama yapılmaktadır ve çiçeğin bayrak yaprağı daha sonra dikkatli bir biçimde çiçeğe zarar vermeden kapatılır.
Bükme, çengel yöntemi; bu yöntemde tozlayıcı olarak kullanılan tepeciğin tozlanacak tepecik üzerine konmasıdır. Çiçek tozunu taşıyan tepeciğin tozlanacak tepecik üzerine takılma güçlüğü ve küçük bir harekette düşmesi bu yöntemin olumsuz yönleridir.
Tekrar tozlama; tarla şartlarında tozlama başarısı genellikle çok azdır. Bu sebeple en iyi sonuç aynı tomurcuğun 1-2 gün arayla tekrar tozlanmasıyla sağlanabilir.
Melezleme için nohut çiçeği seçimi
Kısırlatma ve tozlatma için seçilecek çiçeklerde anterler tozlamaya yakın fakat patlamamış şekilde olmalıdır. Nohut çiçeklerinde genel olarak en uygun kısırlatma zamanı çiçek açmadan bir gün önceki evredir. Bu dönemde çiçek tomurcuğunda bayrak yaprak çok açık yeşilimsi beyaz renktedir.
Melezlemede etkili faktörler nelerdir?
Kuruma; düşük sıcaklık ve nemde melezlemeden sonra nohut çiçeğinin içi kurursa çiçek tane tutmaz.
Sıcaklık; yüksek veya düşük sıcaklıklar döllenmeyi etkilemektedir.
Işık; gün ışığı döllenme üzerine etkilidir. Aşırı sıcaklarda döllenmeden sonra çiçeklerin gölgede bırakılması başarıyı artırmaktadır. Melezleme çalışmalarının başarılı olmasında, en büyük etkenlerden biri de çalışan kişilerinde, bitkinin morfolojik, biyolojik ve fizyolojisini iyi bilmesi, sabırlı ve titiz çalışmaları çok önemlidir.
